Werkbehoud bij chronische aandoeningen

• Mensen die aan het werk zijn en een chronische aandoening of ingrijpende ziekte krijgen, aan het werk houden.
• Werkbehoud gaat daarbij ook over kwaliteit van het werk en optimaal kunnen werken
• Het werk dient aan te sluiten op iemands kennis, vaardigheden en persoonlijke omstandigheden, en de werkzaamheden vinden plaats in een veilige, gezonde en ondersteunende werkomgeving¹.

1. Hulshof (2012) Blijven zagen, over wetenschap en praktijk in de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde. Oratie, p. 8.

• 32% van de mensen in de werkende leeftijd (15- 64 jaar), heeft een door een arts gediagnosticeerde chronische ziekte¹.
• 8,8 miljoen mensen in Nederland hebben één of meer chronische ziekten. Dit komt overeen met 52% van de Nederlandse bevolking (cijfers 2016)².
• Een ‘chronische ziekte’ is hier gedefinieerd als een ziekte waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel².
• De komende jaren wordt een stijging van het aantal mensen met een chronische ziekte verwacht. Ook in de werkende leeftijd. Dit komt mede door de verbeterde zorg, vergrijzing en langer doorwerken³.

1. Gijsen R, Oostrom SH van, Schellevis FC. (2014). Hoeveel mensen hebben één of meer chronische ziekten? In: Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 2014. (In Vooijs et al., 2016 Richtlijn Chronisch Zieken en Werk, AMC)
2. RIVM, chronische ziekten en multimorbiditeit, maart 2019. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/chronische-ziekten-en-multimorbiditeit/cijfers-context/huidige-situatie#node-aantal-mensen-met-chronische-ziekte-bekend-bij-de-huisarts
3. Vooijs M, Heide I van, Lensen M, Hoving J, Wind H, Frings-Dresen M (2016). Richtlijn Chronisch Zieken en Werk. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum (AMC). Achtergronddocument. Amsterdam: AMC, 2016

• 50% van de mensen met een chronische ziekte werkt, tegenover 80% van de mensen zonder aandoening. Daarmee zit Nederland precies op het Europees gemiddelde¹.
• 67% van de mensen met een chronische ziekte werkt minimaal 12 uur per week (in de leeftijd van 20-65 jaar). Van de mensen in dezelfde leeftijdsgroep zonder chronische ziekten werkt 80% minimaal 12 uur per week. De meeste mensen met een chronische aandoening werken².
• Meerderheid van mensen met chronische aandoening en betaald werk ervaart een positieve invloed van werk op kwaliteit van leven (zinvol, geluk, meedoen, sociale contacten)³.
• 48% ervaart een positief effect van werk op hun gezondheid. 30% voelt zich minder gezond door het werk³.
• 30%, dat is het verschil in arbeidsparticipatie tussen mensen die laagopgeleid zijn en een chronische aandoening hebben (45%), en mensen die hoogopgeleid zijn en een chronische aandoening hebben (75%)¹.

1. OECD – Organisation for Economic Co-operation and Development (2010). Sickness, disability and work. Improving social and labour-market integration of people with disability. Policy Paper. 24 november 2010.
2. Gezondheidsraad (2018) Gezondheid en langer doorwerken. Nr. 2018/14, Den Haag 26 juni 2018
3. Barendrecht J, Paalvast M, Nieuwenhuis D (2017) Zo werkt het. Ervaringen van mensen met een beperking met (zoeken naar) werk. Utrecht: Ieder(in)/MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid, Patiëntenfederatie Nederland. December 2017, p. 11.

• Een chronische aandoening hoeft niet per definitie te resulteren in meer productiviteitsverlies¹.
• Het risico op instroom in de WIA van medewerkers met een chronische aandoening neemt af door¹:
  • Meer autonomie (82% afname van risico)
  • Meer sociale steun (49% afname van risico)
  • Lagere psychosociale eisen vanuit het werk (11% afname van het risico)
• Inclusief werkgeven draagt bij aan ondernemingsdoelstellingen²:
• • 21% meer maatschappelijke en externe legitimiteit (oa maatschappelijk verantwoord ondernemen)
  • 18% meer voldoening (oa afspiegeling samenleving, zingeving)
  • 15% versterken van HR beleid (oa medewerkerbetrokkenheid)
  • 12% beter benutten van arbeidsmarkt (oa minder of geen tekort aan medewerkers)
  • 11% betere bedrijfsvoering (oa verhogen productiviteit en continuïteit)
  • 6% hogere (product)innovatie

1. Leijten F, Wind A de, Heuvel van den SG, Ybema JF, Beek van der AJ, Robroek SJW, Burdorf A (2015). The influence of chronic health problems and work-related factors on loss of paid employment among older workers. J Epidemiol Community Health. 2015 Nov;69(11):1058-65
2. Vessies P, Hubeek S, Poortvliet J van, Sikkema F (2017) Verschil smaakt naar meer. De waarde van inclusief werkgeven. Den Haag: AWVN, 21 februari 201

• Het hebben, verwerven en behouden van werk is een belangrijke voorwaarde voor gezondheid^1,2,3.
• Arbeidsparticipatie is te beschouwen en in te zetten als remedie: werk als medicijn⁴.
• Arbeidsparticipatie bevordert een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid, helpt gezondheidsproblemen voorkomen en bevordert herstel van ziekte⁴.
• Introductie van zelfmanagement programma’s rendeert: zelfmanagement programma’s zorgen ervoor dat patiënten beter in staat zijn hun eigen chronische ziekte onder controle te houden. Met als gevolg dat mensen minder snel arbeidsongeschikt of langdurig ziek raken⁵:
  • 1,1 miljard euro lagere curatieve zorgkosten door minder doorverwijzingen naar tweede lijn en minder zorggebruik.
  • 173 miljoen reductie ziekteverzuim bij werkgevers
  • 192 miljoen euro door verhoging van productiviteit
  • 2 miljard euro minder uitgaven door lagere ziekteverzuim en hogere zelfredzaamheid bij gemeenten (WIA en WMO)

1. Waddel G, Burton AK (2006)  Is work good for your health and well-being? London: TSO, 2006.
2. Dame Carol Black’s (2008) Review of the health of Britain’s working age population: Working for a healthier tomorrow. London: TSO, 17th March 2008.
3. Schuring M, Robroek SJW, Burdorf A (2017). The benefits of paid employment among persons with common mental health problems: evidence for the selection and causation mechanism. Scan J Work Environ Health 2017; 43 (6): 540-549
4. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg  (RVZ, nu RVS 2015) Doorwerken en gezondheid. Den Haag: RVZ, p. 22.
5. Gupta Strategists (2017) Kostenbatenanalyse persoonlijke gezondheidsomgeving. Onderzoek in opdracht van pogramma MedMij.

• Een deel van het arbeidspotentieel van de groep blijft on- en onderbenut^1,2.
• Daling van arbeidsdeelname van mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, van 55% in 2008 naar 43% in 2014³.
• Daling van werkende Wajongers, van 26% in 2008 naar 22% in 2014³.
• Het aandeel tijdelijke of flex werkers (vangnetters) in de WIA is toegenomen van 42% in 2007, naar 55% in 2011⁴.
• Deze toename is niet geheel toe te schrijven aan de veel kleinere afname van het aandeel werkers met vaste contracten. Het impliceert dat kwetsbare groepen met slechte gezondheidscondities in meer flexibele contracten zijn beland⁵.
• 26 miljard euro per jaar. Dat zijn de kosten van non-participatie. Met als grootste posten kosten voor de gezondheidszorg, verminderde productiviteit, verzuim en instroom in de WIA⁶.
• Europees onderzoek geeft aan dat 22% van mensen met een chronische aandoening in armoede leeft als gevolg van het ontbreken van (voldoende) inkomen, tegenover 14% van de mensen zonder aandoening².

1. SER (2016) Werk: van belang voor iedereen, p. 14.
2. OECD – Organisation for Economic Co-operation and Development (2010). Sickness, disability and work. Improving social and labour-market integration of people with disability. Policy Paper. 24 november 2010. https://read.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/sickness-disability-and-work-breaking-the-barriers_9789264088856-en#page61
3. Versantvoort M, Echteld P van (2016).  Beperkt in functie. Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname van mensen met gezondheidsbeperkingen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). 12 oktober 2016
4. UWV (2013). Kwantitatieve informatie 2012. Amsterdam, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen. Aangehaald in Koning & Lindeboom (2015).
5. Koning P, Lindeboom M (2015). The Rise and Fall of Disability Insurance Enrollment in the Netherlands. Journal of Economic Perspectives, Vol. 29, no.2, 151-172.
6. Steenbeek R. Hooftman W, Geuskens G, Wevers C (2010) Objectiveren van gezondheidsgerelateerde non-participatie en vermijdbare bijdrage van de gezondheidszorg hieraan. Hoofddorp: TNO,  p. 15.